El idioma gallego, como todas as llinguas del mundo, presenta dentro da súa unidá, variedades territoriais.

El idioma gallego, como todas as llinguas del mungo, presenta dentro da súa unidá, variedades territoriais que foron estudadas e descritas en traballos sobre a realidá viva da fala desenvolvidos polo Instituto da Lingua Galega ao llongo dos sous anos de existencia. Estos traballos foron a primeira achega científica á nosa realidá llingüística desde el mundo da investigación da Universidá de Compostela.

A xa clásica definición en tres bloques, con áreas e subáreas no interior de cada un dellos, nun gozaba inda de soporte sonoro editado en que atopar testemuños directos representativos das diversas modalidades lingüísticas. Utilizando os materiais del Arquivo Galego Oral do ILG, especialmente os correspondentes ao Atlas Ligüístico Galego (1974-76) e el Arquivo Dialectal da Lingua Galega (1992-1995) fíxose úa selección de textos nos que se tratou de conxugar el interés el interés llingüístico coel interés etnográfico, histórico e mesmo sociolóxico.

A Nosa Fala. Bloques e áreas lingüísticas do galego

Documento sonoro de Porzún. Piantón.
 Concello da Veiga

Alfonso Zulueta de Haz

Presidente del Consello da Cultura Galega

Vicepresidente Fundación Penzol

Manifesto das Comunidades de Lingua e Cultura Galegas de Asturias, León e Zamora

Manifesto das Comunidades de Lingua e Cultura Galegas

de Asturias, León e Zamora.

Reunidos en Celanova os días 21 e 22 de decembro de 1989 representantes do occidente de Asturias, del Bierzo e dos concellos de fala e cultura galegas de Zamora, así como de Galicia, pra analizar conxuntamente a problemática lingüística, sociocultural e xurídica da franxa que estrema coa actual Galicia administrativa, facemos público el seguinte

MANIFESTO

I.- As comarcas máis occidentais de Asturias, León e Zamora posúen non só úa llingua común á de Galicia administrativa, senón tamén un patrimonio cultural común, como se pode apreciar -entre outros aspectos- na antropoloxía, na arqueoloxía e no dereito consuetudinario. A todos compete que esta identidá cultural sexa respetada i preservada.
II.- Esiximos da Xunta de Galicia a estricta e inmedita efectividá das previsióis del art. 21.2 da Lei de Normalización Ligüística, relativo á protección da lingua galega falada en territorios limítrofes coa Comunidá Autónoma, na actualidá totalmente indefensos i sometidos ao perigo de transculturización.
III.- Esiximos das autoridades das Comunidades Autónomas de Asturias e Castela-León el pleno respeto da identidá lingüística i cultural das comarcas occidentais de fala e idiosincrasia galegas, á vez que demandamos que se tomen as medidas necesarias que garanten el exercicio dos dereitos emanados dese patrimonio lingüístico i cultural.
IV.- Reclamamos que nas convocatorias dos organismos da Xunta de Galicia, en especial das Consellerías de Educación e de Cultura (concursos escolares, prensa escolar, proxectos de investigación...) se declare expresamente que poden acollerse ás mesmas os centros de ensino, os colectivos socioculturais e as persoas das citadas zonas.
V.- Reinvidicamos que no distrito universitario único de Galicia teñan idénticos dereitos de acceso os estudiantes que proceden dos concellos de lingua e cultura galegas del occidente de Asturias, León i Zamora que os procedentes da Galicia administrativa. Lo mesmo demandamos prá enseñanza básica e non universitaria.
VI.- Reclalmamos da Xuta de Galicia que reforme os programas de ensino básico i medio pra incluir nellos a realidá xeográfica, lingüística e socio-cultural das citadas zonas da Galicia non adminstrativa.
VII.- Reclamamos dos poderes públicos a adopción das medidas necesarias que garantan a plena cobertura da RTVG e da RTVE-G en toda a franxa estremeira con Galicia. Igualmente pedimos que ámbolos Entes Públicos de radiotelevisión establezcan úa rede de corresponsalias en todas esas comarcas.
VIII.- Esiximos das diferentes adminstracióis públicas el total respeto pola auténtica toponimia galegas destas zonas.
IX.- Finalmente, queremos deixar claro que a normalización lingüística del occidente de Asturias, León i Zamora ten que vehiculizarse nel actual galego común, sen prexuízo de que núa primeira fase, especialmente nel ensino, poida aplicarse úa sub-norma lingüística que acolla algúas peculiaridades propias, inexistentes nel galego común.

Os participantes nel I Congreso da Língua e a Cultura Galegas en Asturias, León e Zamora manifestamos a nosa vontade de dar continuidá a estos encontros co fin de facer un seguimento del proceso de normalización lingüística en todo el territorio de fala galega.


Celanova, a 22 de decembro de 1989